aaaaCzęsto usiłujemy ukryć nasze uczucia przed tymi, którzy powinni je poznać.aaaa
[ Pobierz całość w formacie PDF ] Współczesne problemy europy(19191999) Ludwik Malinowski Ludwik Malinowski WSPÓŁCZESNE PROBLEMY EUROPY 19191999 (wybór zagadnień) Wyższa Szkoła Pedagogiki Specjalnej im. Marii Grzegorzewskiej Warszawa 2000 KOMITET REDAKCYJNY WYDAWNICTWA WSPS Przewodniczący Jan Pańczyk Członkowie Janusz Kostrzewski — Maria NowickaKozioł Stefan Przybylski — Jerzy Stochmiałek Grażyna Walczak Sekretarz — Halina ZawistowskaZacharewicz Opiniował Prof. dr hab. Joachim Osiński Redaktor Julita Kobos ISBN 8387079367 © Copyright by Wydawnictwo Wyższej Szkoły Pedagogiki Specjalnej im. Marii Grzegorzewskiej Warszawa 2000 Wydawnictwo WSPS, ul. Szczęśliwicka 40, 02353 Warszawa, tel. 8243685, fax 6581118 Arkuszy drukarskich 12,25. Druk ukończono w lipcu 2000 r. Zamówienie nr 43/2000 Zakład Graficzny Oficyny Wydawniczej PW, ul. Kopińska 12/16, 02321 Warszawa Spis treści Od Autora ............................................. 5 Legenda i współczesność Europy ........................... 7 Europa po pierwszej wojnie światowej ....................... 15 Rewolucje i kontrrewolucje ................................ 21 Kryzys i jego konsekwencje ................................ 28 Totalitaryzm w Europie .................................. 36 Włochy ............................................. 40 Niemcy ............................................. 46 Związek Socjalistycznych Republik Radzieckich .............. 54 Hiszpania ........................................... 62 Awangarda w kulturze — wybór problemów .................. 69 Skutki drugiej wojny światowej ............................. 80 Europa podzielona ...................................... 95 Upadek systemu komunistycznego i ZSRR .................... 112 Stare i nowe konflikty w Europie ........................... 125 Konflikty na terenie byłej Jugosławii ....................... 126 Konflikt w Irlandii Północnej — Ulster ..................... 135 Konflikt baskijski w Hiszpanii ........................... 138 Konflikty na terenie byłego ZSRR ......................... 141 Trudna droga do jedności ................................. 147 Nowe zjawiska w kulturze i obyczajach ...................... 172 Europa u progu XXI wieku ................................ 192 Bibliografia ............................................ 204 ANEKSY Aneks 1. Wybrane dane o państwach Europy na tle świata ..... 206 Aneks 2. Członkostwo w pięciu organizacjach międzynarodowych ............................................ 209 Aneks 3. Niektóre dane o państwach członkowskich Unii Europejskiej i Polsce (19971999 r.) ......................... 211 Aneks 4. Kalendarium Polska NATO 19891999 (wybór) ..... 212 Aneks 5. Słowniczek i kalendarium Unii Europejskiej (wybór) . . . 222 Aneks 6. Słowniczek terminów ........................... 230 Aneks 7. Rozkwit Wspólnoty Europejskiej .................. 239 Strona 1 Współczesne problemy europy(19191999) Ludwik Malinowski Od Autora Znajomość szeroko pojmowanej problematyki europejskiej stanowi dziś intelektualne i edukacyjne wyzwanie dla młodego pokolenia Polaków, stającego się „obywatelami Europy". Jednocząca się Europa to najogólniej nazywany kierunek przemian po zimnej wojnie i zmianach, jakie nastąpiły na tym kontynencie po 1989 r. Towarzyszą temu głębokie i nierzadko kontrowersyjne procesy związane z powrotem do korzeni, potwierdzaniem własnej państwowości i narodowej tożsamości. Ważne jest więc, by młode pokolenie Polaków posiadało możliwie najbogatszą wiedzę historyczną, ekonomiczną i kulturową na temat kon tynentu europejskiego. By w bogactwie tej interdyscyplinarnie zaprezen towanej tradycji i współczesności potwierdziło własną kulturową tożsamość i zrozumiało sens procesów integracyjnych, z którymi mogłoby się identyfikować. Podejmując dziś nowe intelektualne i edukacyjne wyzwania, trzeba być do nich przygotowanym. Dlatego właśnie powstał zamysł napisania podręcznika zatytułowanego „Współczesne problemy Europy", adreso wanego do studentów Wyższej Szkoły Pedagogiki Specjalnej im. Marii Grzegorzewskiej w Warszawie — przyszłych pedagogów i humanistów. To oni przecież, otrzymując profesjonalne wykształcenie w zakresie pedagogiki specjalnej, dostają przepustkę do elitarnych środowisk inteligenckich. Dlatego wiedza o współczesnej Europie musi dziś stanowić niezwykle ważne pogłębienie sensu kształcenia ogólnego przyszłego pedagoga, być jego wizytówką do przyszłości. Wprowadzana obecnie reforma studiów podjęła nowe wyzwania in telektualne, pedagogiczne i społeczne. W kanon programowy wprowadzono przedmiot współczesne problemy Europy. Prezentowany podręcznik należy traktować jako uzupełnienie kursowego wykładu na ten temat. Metodologiczne założenie pozwala przyjąć, iż cezurę współczesności w niniejszym wywodzie wyznaczają wydarzenia i problemy determinowane I wojną światową. (Zrozumiałe, że można też przyjmować inne kryteria chronologiczne). Dlatego podręcznik rozpoczyna się od opisu sytuacji, jaka zaistniała w Europie po 1918 r. Stojąc przed dylematem wielości, różnorodności i bogactwa wątków, dokonałem ich świadomej selekcji, prezentując jedynie te, które uważałem za najistotniejsze dla człowieka zdobywającego wyższe wykształcenie. Prezentowana publikacja ma charakter interdyscyplinarny i stara się wypełnić istniejącą lukę wydawniczą, bowiem znajdujące się na rynku książki i opracowania na ogół mają charakter monograficzny (np. histo ryczny, ekonomiczny czy prawny). Oddawany Czytelnikowi podręcznik stanowi zatem próbę interdyscyplinarnego opracowania wybranych pro blemów współczesnej Europy. Zarówno ich dobór, jak i sposób prezentacji może prowokować do polemiki, gdyż materia intelektualna jest niezwykle żywotna i wymykająca się zarówno naukowej jednoznaczności, jak i metodologicznym rygorom. W tym miejscu chciałbym serdecznie podziękować Panu prof. dr. hab. Joachimowi Osińskiemu ze Szkoły Głównej Handlowej w Warszawie za profesjonalną, krytyczną i zarazem życzliwą recenzję. Na jej podstawie wyeliminowanych zostało szereg niedostatków i błędów, których przy tak ogromnym nadmiarze materiału i skomplikowanej problematyce uniknąć jest bardzo trudno. Uwagi metodologiczne i wskazówki naukowe prof. J. Osińskiego pozwoliły nadać pracy bardziej jednolity charakter. Następne wydania uwzględniać będą zapewne twórcze głosy krytyki i nowe elementy rozwoju scenariusza, albowiem — jak pisał Norwid „Przyszłość: KOREKTORKA WIECZNA!". Legenda i współczesność Europy Dotychczas nie potrafimy dokładnie wyjaśnić etymologii wyrazu „Eu ropa", mimo że zarówno w przeszłości, jak i współcześnie podejmowano wiele prób. Spotykamy wyjaśnienia mitologiczne, literackie i naukowe, nie brakuje też sporów na ten temat. Dywagacje związane z pochodzeniem wyrazu „Europa" mają jednak niewielki lub żaden wpływ na historię i przemiany, jakie współcześnie zachodzą na tym kontynencie. Znany dziewiętnastowieczny niemiecki filozof Artur Schopenhauer wypowiadał się o Europie następująco: „Gdy Azjata spyta mnie o definicję Europy, będę Strona 2 Warszawa, grudzień 1999 r. Autor Współczesne problemy europy(19191999) Ludwik Malinowski zmuszony odrzec mu: Jest to ta część świata, którą nawiedziło niewiarygodne złudzenie, że człowiek stworzony został z nicości, a obecne jego narodziny są pierwszym dlań wejściem w życie" (Schopenhauer 1994, s. 103). Cyprian Kamil Norwid — wielki polski poeta epoki romantyzmu — pisał: „Europa jest jak stara wariatka i pijaczka, która co kilka lat robi rzezie i mordy bez żadnego rezultatu ni cywilizacyjnego, ni moralnego. Nic postawić nie umie głupia jak but, zarozumiała, pyszna i lekkomyślna" (za: Marx 1993, s. 496). Dobrze byłoby, gdyby współcześni o Europie nie myśleli tak źle. Aby nie popaść w zbyt smutne reminiscencje związane z naszym kontynentem, przytoczmy inną poetycką wizję Europy, tym razem Juliusza Słowackiego (za: Davies 1998, s. 24): Jeśli Europa jest nimfą, Neapol Jest nimfy okiem błękitnym; Warszawa Sercem, cierniami w nodze Sewastopol, Azof, Odes[s]a, Petersburg, Mittawa; Paryż jej głową, a Londyn Kołnierzem Nakrochmalonym, a zaś Rzym Szkaplerzem. Jedna z najstarszych legend mówi o Europie jako młodej, niesłychanie pięknej kobiecie, matce władcy Krety Minosa, czyli spadkobierczyni śród ziemnomorskiej cywilizacji. Wspomniał o niej Homer i rzymski poeta Owidiusz. To właśnie on w „Metamorfozach" unieśmiertelnił ją — nie winną księżniczkę uwiedzioną przez Ojca Bogów. Zeus przybrał postać śnieżnobiałego byka i całkowicie ją oczarował. Wszystko miało się dziać w rodzinnym kraju Europy, czyli nad przepięknymi brzegami Morza Śródziemnego, obejmującymi Fenicję. (za: Davies 1998, s. 20): Już pozbyła się lęku, już głaszczę dziewczęcą ręką jego pierś, stroi rogi w świeże kwiaty. A nawet odważa się królewna siąść na grzbiecie byka, nie wiedząc, co czyni. A bóg zostawiając fałszywe ślady na mokrym piasku oddalił się powoli, a stamtąd odszedł dalej, przez środek morza niesie swoją zdobycz. Ona widząc, że brzeg się oddala, przelękła się, jedną ręką za rogi się trzyma, drugą za grzbiet. Drży z lęku, a wiatr rozwiewa jej szaty. Motywy związane z porwaniem Europy spotykamy na murach staro żytnej Pompei, a także na greckich i rzymskich wazach, na obrazach Ty cjana, Rembrandta, Giorgia, Rubensa, Veronese'a i in. Symbolika ta wy stępuje pod nazwą „porwanie Europy" lub zamiennie „podróże Europy". W okresie późniejszym legendarny byk został przeniesiony między gwiazdy i występuje odtąd jako znak zodiaku. Ale nie jest to jedyna legenda o Europie, chociaż najbardziej rozpowszechniona. W literaturze można też spotkać informacje, że nazwa związana jest ze Wschodem i ma pochodzenie semickie. Legenda Europy nawet w czasach nam współczesnych wywołuje wiele skojarzeń. Jej podróże są symbolem typowej dla Europejczyków ruch liwości. Od niepamiętnych czasów szybkość działania, ruch, niepewność i brak poczucia bezpieczeństwa stanowiły fenomen cywilizacji basenu Morza Śródziemnego i terenów przyległych, zwłaszcza od strony północnej. Europa ku swemu przeznaczeniu podążać miała drogą Słońca, zawsze ze wschodu na zachód. To Słońce miało być jej wyzwaniem i zarazem drogowskazem, prowadzącym ją do miejsca spoczynku, daleko poza zachodnim horyzontem. Jedna z etymologii zestawia pochodzenie nazwy „Azja" „kraj wschodu słońca" z nazwą „Europa" „kraj zachodu słońca". Hellenowie zaczęli nazywać Europą obszary położone na zachód od Morza Egejskiego, w odróżnieniu od ziem leżących w Azji Mniejszej (Davies 1998). I tak pozostało do dziś. Nawet we współczesnych przekazach literackich Europę porównuje się do wiatru, który ma różne porywy, raz wieje wolno, aby później gnać z ogromną szybkością i to w nieznane obszary. Jest to ciągły ruch, wyczekiwanie i niepewność zarazem. Współczesna Europa w rozumieniu geograficznym jest częścią świata kontynentem. Leży na północnej półkuli i wraz z Azją tworzy Eurazję. W odróżnieniu od innych części świata jej powierzchnia nie jest absolutnie Strona 3 Współczesne problemy europy(19191999) Ludwik Malinowski ściśle obliczona, dlatego że nie ma dokładnie wyznaczonej granicy 8 lądowej między Europą i Azją. Najczęściej podawana powierzchnia Europy to 10,5 min km2. W literaturze można spotkać też inne informacje. W ostatnich latach, to jest po upadku systemu komunistycznego, Europie przybyła duża grupa niezależnych i samodzielnych państw. Dziś na europejskim kontynencie znajdują się 43 państwa oraz 6 terytoriów au tonomicznych i zależnych. Państwa Europy współczesnej Państwo lub terytorium Powierzchnia w tyś. km2 Ludność w tyś. Stolica lub ośrodek admi nistracyjny Ustrój lub status polityczny Produkt krajowy brutto na 1 mieszkańca w przybliżeniu w dolarach USA 1 2 3 4 5 6 Albania 28,7 34200 Tirana republika 820hi Andora 0,5 71 Andora monarchia parlamentarna • Strona 4 Austria Współczesne problemy europy(19191999) Ludwik Malinowski 83,9 8070 Wiedeń republika związkowa 20963 Belgia 30,5 10190 Bruksela monarchia konstytucyjna 20007 Białoruś 207,6 10281 Mińsk republika • Bośnia i Hercegowina 51,1 3780 Sarajewo republika • Bułgaria 110,0 8310 Sofia republika 25661 Chorwacja 56,5 4500 Strona 5 [ Pobierz całość w formacie PDF ]
zanotowane.pldoc.pisz.plpdf.pisz.plpies-bambi.htw.pl
|
|
 |
Odnośniki
Często usiłujemy ukryć nasze uczucia przed tymi, którzy powinni je poznać.Magia Sexualis - Sex Magic and Liberation in Modern Western Esotericism by Hugh B Urban (2006), Magia - historia magiiMETODOL REVITAL HISTORIC URBAN QUARTERS NICOSIA CYPR, Architektura Krajobrazu, Artykuły różne - rewitalizacja, planowanie, krajobrazManfred, Historia literatury - oświecenie i romantyzm, Streszczenia - romantyzmMagdalena Szpunar Dziennikarstwo obywatelskie w dobie internetu, Dziennikarstwo i komunikacja społeczna, Historia mediówMAURYCY MOCHNACKI - Powstanie Narodu Polskiego w 1830 i 1831 tom II, Historia polskiMencej-The christian and prechristian concept of the master of the wolves, Archeologia, Historia, archeologia i pokrewneMencej-The Role of Legend in Constructing Annual Cycle, Archeologia, Historia, archeologia i pokrewneMaria Ossowska - Rycerz w średniowieczu, Archeologia, Historia, archeologia i pokrewneMaps and Monsters in Medieval England by Asa Simon Mittman (2006), Zoologia fantastyczna - Historia nienaturalna
zanotowane.pldoc.pisz.plpdf.pisz.plszkicerysunki.xlx.pl
|