aaaaCzęsto usiłujemy ukryć nasze uczucia przed tymi, którzy powinni je poznać.aaaa [ Pobierz całość w formacie PDF ]
DZIEJE Rzymu
OD CZASÓW NAJDAWNIEJSZYCH DO KONSTANTYNA
tom I
MAX CARy
HOWARD HAYES SCULLARD
PrzełoŜył Jerzy Schwakopf
Tytut oryginału
A HISTORY OF ROME DOWŃ TO THE REIGN OF CONSTANTINE
Konsultacja naukowa EWA WIPSZYCKA
Słownik waŜniejszych pojęć i terminów WŁODZIMIERZ LENGAUER
Bibliografia prac w języku polskim MAREK STĘPIEŃ
Wybór ilustracji JERZY SCHWAKOPF
Opracowanie map IRENA MAKAREWICZ
Opracowanie indeksu KRYSTYNA KONOPNICKA
Projekt graficzny serii RYSZARD SWIĘTOCHOWSKI
Okładkę, obwolutę i strony tytułowe opracowała TERESA KAWIŃSKA
Published in the United Kingdom /
by THE MACMILLAN PRESS LTD '
under the title A HISTORY OF ROME (3rd edition)
(c) The representatives of the estate of the łatę M. Cary and H.H.
Scullard 1975
(c) Copyright for the Polish edition by
Państwowy Instytut Wydawniczy.
Warszawa 1992
Printed in Poland
Państwowy Instytut Wydawniczy, Warszawa 1992 r.
Wydanie pierwsze
SPIS RZECZY
TOM I
Spis ilustracji ................................... 14
Spis map i planów .............................'... 21
Przedmowa do trzeciego wydania ......................... 23
Przedmowa do drugiego wydania ......................... 25
CZĘŚĆ I ITALIA PRZED RZYMIANAMI
Rozdział I Środowisko geograficzne dziejów rzymskich ..............
29
1. Region śródziemnomorski .......................... 29
2. Italia .................................... 33
Rozdział II Najdawniejsi mieszkańcy Italii .................... 36
1. Człowiek epoki kamiennej ...............,,...< ;".. : . 36
2. Człowiek epoki brązu ...................... ..i. ... 37
3. Epoka Ŝelaza i "willanowiańczycy" ............... .,^. ... ?" 4l
4. Ludy i języki Italii ....................... s ..... .46
Rozdział III Grecy i Etruskowie w archaicznej Italii ......... y
..... 52;
1. Grecy .............................. .',. . . . . 52
2. Kim byli Etruskowie? ............................ 54
3. Cywilizacja etruska ............................. 58
4. Ekspansja etruska ............................. 66
CZĘŚĆ II PODBÓJ ITALII PRZEZ RZYMIAN
 Rozdział IV Lacjum i Rzym ........................... 75
l. Geografia Lacjum ............................. 75
2. Tradycja ustna ........................77
3. Rzym. PołoŜenie miasta . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
. . . . 80
4. Początki Rzymu wedle tradycji . . . . . . . . . . . . . . . . . .
. . . . . 82
5. Początki Rzymu: od wioski do miasta . . . . . . . . . . . . . . .
. . . . 86
Rozdział V Rzym w czasach królewskich . . . . . . . . . . . . . . . .
. . . . . 95
1. Królowie i tradycja . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
. . . . . . 95
2. Miasto (Urbs) . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
. . . . . . 97
3. śycie gospodarcze w okresie królewskim . . . . . . . . . . . . . .
. . . . 100
4. Pierwotna religia Rzymian . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
. . . . . 102
5. Podziały społeczne i polityczne . . . . . . . . . . . .
. . . . . . . . . . . 104
6. Monarchia . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
. . . . . . . . . 107
7. Ewolucja organizacji wojska i instytucji politycznych .
. . . . . . . . . 110
8. Rzym i jego sąsiedzi . . . . . . . . . . . . . . . . .
. . . . . . . . . . . 114
9. Zmierzch panowania Etrusków w Rzymie . . . . . .
. .
. . . . . . . . . 116
Rozdział VI Źródła do wczesnych dziejów Rzymu . . . . . . . . . .
. . . . . . 120
1. Świadectwa pisane . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
. . . . . . . . . 120
2. Tradycja ustna . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
. . . . . . . . . . . 125
3. Źródła literackie .......................
Rozdział VII Konflikt stanów. Pierwszy etap ............
1. Początki ustroju republikańskiego ...............
2. Stosunki gospodarcze .....................
3. Plebejska organizacja antypatrycjuszowska ..........
4. Kodeks XII Tablic ......................
5. Poprawa sytuacji plebejuszy .................
Rozdział VIII Wojny wczesnej Republiki ..............146
1. Rzym i Lacjum .............. . .........
2. Sabinowie, Ekwowie i Wolskowie ...............
3. Podbój Wejów ........................
4. OblęŜenie Rzymu przez Galów ................
Rozdział IX Konflikt stanów. Drugi etap .............. 157
1. Ponowny wybuch waśni po wojnie galijskiej .........
2. Ustawodawstwo gospodarcze .................
3. Sukcesy plebejuszy ......................
4. Arystokracja patrycjuszowskoplebejska ............
5. Nowy ustrój państwa .....................
6. Podsumowanie ........................
Rozdział X Wojny z Latynami, Samnitami i Pyrrusem ....... 175
1. Supremacja Rzymu w Italii środkowej ............
2. Sabelowie mówiący po oskijsku ................
3. Pierwsza wojna samnicka i wielka wojna latyńska ......
4. Druga wojna samnicka ....................
5. Trzecia wojna samnicka ...................
 6. Wojna z Tarentem i Pyrrusem ................
Rozdział XI Państwo rzymskie w III wieku p.n.e. ......... 199
1. Ustrój rzymski: wady .....................
2. Zasady działania ustroju rzymskiego .............
3. Podbój Italii .........................
4. Polityczna organizacja Italii ..................
5. Sytuacja gospodarcza Rzymu i Italii .............
6. Architektura i sztuka ........'.............
7. śycie społeczne i religijne ...................
8. Początki literatury rzymskiej .................
CZĘŚĆ III PODBÓJ ŚWIATA ŚRÓDZIEMNOMORSKIEGO
Rozdział XII Pierwsza wojna punicka i podbój Italii północnej . . .
225
1. Źródła ............................
2. Państwo kartagińskie .....................
Spis rzeczy 7
3. Sprawa Messany .............................. 229
4. Nowe cele wojenne Rzymu ......................... 231
5. Inwazja na Afrykę ............................. 233
6. Drugi etap działań na Sycylii ........................ 234
7. Pierwsza wojna punicka. Wnioski ...................... 237
8. Zdobycie Sardynii i Korsyki ........................ 238
9. Ostatnia inwazja galijska .'. ........................ 238
10. Wojny iliryjskie .............................. 241
Rozdział XIII Druga wojna punicka ...... ^................ 243
1. Podboje kartagińskie w Hiszpanii ...................... 243
2. Zatarg o Sagunt .............................. 245
3. Najazd Hannibala na Italię. Kanny ...................... 248
4. Rzym po klęsce pod Kannami ....................... 252
5. Przebieg wojny w Italii po bitwie pod Hannami .............. 255
6. Wojna w Grecji i na Sycylii ........................ 256
7. Scypionowie w Hiszpanii .......................... 258
8. Wojna w Afryce .............................. 262
9. Podsumowanie ...............................' 266
Rozdział XIV Podboje w zachodniej strefie Morza Śródziemnego
......... 268
1. Ekspansja terytorialna Rzymu ....................... 268
2. Podbój Galii Przedalpejskiej ........................ 271
3. Wojny liguryjskie .............................. 273
4. Wojny hiszpańskie w latach 197179 p.n.e. ................ 275
5. Wojny hiszpańskie w latach 154133 p.n.e. ................ 279
6. Rzym, Kartagina i Numidia ........................ 284
7. Trzecia wojna punicka ........................... 287
Rozdział XV Wojny macedońskie ......................... 290
1. Najdawniejsze kontakty Rzymu z Grecją .................. 290
2. Pierwsza wojna macedońska ........................ 292
3. Kwestia Pergamonu i Rodos ........................ 297
' 4. Druga wojna macedońska ......................... 300
5. Antioch III i Etolowie ........................... 304
6. Trzecia wojna macedońska ......................... 307
7. Czwarta wojna macedońska ........................ 311
8. Rzym i Grecja ............................... 312
Rozdział XVI Wojny Rzymu w Azji w II stuleciu ................ 315
1. Geneza wojny z Antiochem ......................... 315
2. Pierwsza kampania rzymska w Azji ..................... 318
3. Rrym wkracza na azjatycką scenę polityczną . . . . . . .
. . . . . . . . . 320
4. Rzymianie w Azji Mniejszej (do 129 roku p.n.c.) . . . . .
. . . . . 322
5. Stosunki z Syrią i Egiptem . . . . . . . . . . . . . . .
 . . . . . . . . . . 325
Rozdział XVII Administracja prowincjonalna. . 331
1. Klienci Rzvmu . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
. . . . . . . . . 331
2. Sytuacja prawna. ludności prowinęji . . . . . . . . . .
. . . . . . . . . . 335
3. Namiestnicy prowincji . . . . . . . . . . . . . . . . . .
. . . . . . . . . 337
4. SłuŜha wojskowa i system podatkowy w prowincjach . . . .
. . . . . . 338
5. Wady rzymskięj administracji prowincjonalnej . . . . . .
. . . . . . . . . 341
6. Próbv reform . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
. . . . . . . . . . 343
Rozdział XVIII Polityka wewnętrzna w II stuleciu . . . . . . .
. . . . . . . . 346 2. Pierwsza wojna z Mi
1. Zgromadzenie ludowe . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
. . . . . . . . 346
2. Nowa arystokracja . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
. . . . . . 349
3. Ugrupowania polityczne w Rzymie . . . . . . . . . . . . . . .
. . . . . 351 4. Władza wykonawcza . . . . . . . . . . .
. . . . . . . . . . . . . . . . 354 6.
5. Reformy wymiaru sprawiedliwości . . . . . . . . . . . . .
. . . . . . . . 355 Rozdział XXIV Nicpowod<
6. Administracja finansowa . . . . . . . . . . . . . . . . .
. . . . . . . . . 357 1.
7. Rzym . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
. . . . . . . 358
8. Italia . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
. . . . . . . . . . . 359 9. Sprawy zagraniczne. Armia
......................
Rozdział XIX Społeczeństwo rzymskie w II stuleciu ........... 364
1. Rolnictwo .............................
2. Praca niewolnicza w rolnictwie ...................
3. Wytwórczość i handel .......................
4. śycie prywatne Rzymian ......................
5 Stolica ...............................
6. Sztuka rzymska i italska ......................
7. Wczesna poezja łacińska ......................
8. Początki prozy literackiej ......................
9. Nauka i filozofia ..........................
10. Religia ...............................
CZĘŚĆ IV ZMIERZCH REPUBLIKI
Rozdział XX Tyberiusz i Gajusz Grakchowie ...............
1. Tyberiusz Grakchus. Jego program polityczny ...........
2. Prawo agrarne Tyberiusza Grakcha .................
3. Pierwsza kontrakcja senatu .....................
4. Pierwszy projekt ustawy o pełnym obywatelstwie dla Italików ...
5. Reformy społeczne Gajusza Grakcha ................
6. Ustawodawstwo polityczne Gajusza Grakcha ............
7. Druga kontrakcja senatu ......................
8. Podbój Galii Narbońskiej ......................
Rozdział XXI Mariusz. Reforma armii rzymskiej .............
1. Restauracja rządów senatu .....................
2. Sytuacja we wschodnim regionie śródziemnomorskim ........
3. Wojna z Jugurtą: pierwsza faza ..................
4. Wojna z Jugurtą. Metellus i Mariusz ................
5. Inwazja Cymbrów i Teutonów ...................
6. Saturninus. Szósty konsulat Mariusza ................
 Rozdział XXII Wojny ze sprzymierzeńcami w Italii w latach 9183
p.n.e.
1. Trybunat Liwiusza Druzusa ......'..............
2. Konfederacja italska przeciwko Rzymowi ..............
3. Wojna ze sprzymierzeńcami .....................
4. Trybunat Sulpicjusza Rufusa ....................
5. Rzym w rękach Sulli i Cynny ...................
6. Rządy Cynny ............................
Rozdział XXIII Jedynowładztwo L. Korneliusza Sulli ...........
1. Rozwój sytuacji w Azji Mniejszej do 88 roku ............
2. Pierwsza wojna z Mitrydatesem ....................... 449
3. Powrót Sulli ................................ 453
4. Odwet Sulli: proskrypcje .......................... 455
5. Reformy Sulli ................................ 456
6. Miejsce Sulli w dziejach rzymskich ..................... 461
Rozdział XXIV Niepowodzenie prób odrodzenia Republiki ............
465
1. Nadzieje lat siedemdziesiątych ....................... 465
2. Bunt Lepidusa i jego następstwa ...................... 466
3. Wojna z Kw. Sertoriuszem ......................... 468
4. Wojna niewolnicza w Italii ......................... 471
5. Zamach stanu Pompejusza ......................... 472
6. Krassus, Cezar i Katylina .......................... 477
7. Spisek Katyliny ............................... 479
8. Concordia ordinum ............................. 482
9. Pierwszy triumwirat i pierwszy konsulat Cezara .............. 484
Rozdział XXV Wojny Lukullusa, Pompejusza i Krassusa .............
489
1. Walki z piratami .............................. 489
2. Podboje Lukullusa w Azji Mniejszej ............,...'.... 491
3. Kampanie Lukullusa w Armenii ...................... 493
4. Nowy porządek polityczny na Wschodzie .................. 496
5. Wojna Krassusa z Fartami ......................... 500
Rozdział XXVI Podbój Galii przez Cezara i upadek pierwszego
triumwiratu.505
1. Galia i ludy galijskie ............................ 505
2. Cezar nad Renem i kanałem La Manche .................. 509
3. Najazdy Cezara na Germanię i Brytanię .................. 512
4. Podbój Galii ...............(................ 513
5. Pierwszy kryzys triumwiratu ........................ 517
6. Spotkanie w Lukce. Dyktatura Pompejusza ................. 519
7. Drugi kryzys triumwiratu .......................... 522
Rozdział XXVII Droga Cezara do jedynowładztwa ................ 528
1. Działania zbrojne w 49 roku p.n.e. ..................... 528
2. Dyrrachium i Farsalos ........................... 531
3. Bellum Alexandrinum ............................ 534
4. Tapsus i Munda .............................. 538
5. Próby odbudowy państwa ......................... 540
6. Polityka zagraniczna Cezara. Inne reformy ................. 545
7. Pozycja Cezara w ustroju rzymskim ................. </1'7
8. Osobowość Cezara i icw ^•"°1"
TOM II
CZĘŚĆ V OKRES ŚWIETNOŚCI CESARSTWA RZYMSKIEGO
Rozdział XXX Działalność reformatorska Augusta. Rzym i Italia
.........
1. Pierwsze reformy (2923 rok p.n.e.) ....................
2. Drugi etap reform Augusta .........................
3. Reorganizacja władzy wykonawczej .....................
 [ Pobierz całość w formacie PDF ]