aaaaCzęsto usiłujemy ukryć nasze uczucia przed tymi, którzy powinni je poznać.aaaa [ Pobierz całość w formacie PDF ]

To jest wersja html pliku .
G o o g l e automatycznie generuje wersję html dokumentu podczas indeksowania Sieci.

Google nie jest w żaden sposób związany z autorami tej strony i nie odpowiada za jej treść.

Znalezione słowa zostały podświetlone: 

ocenianiu 

kształtującym 

Page 1

UNIWERSYTET ŁÓDZKI

WYDZIAŁ NAUK O WYCHOWANIU

PEDAGOGIKA SPECJALNA

Magdalena Doliwa

nr albumu

103973

ŚCIĄGANIE JAKO OSZUSTWO –

ANALIZA PATOLOGICZNEGO ZJAWISKA

ORAZ SPOSOBY JEGO PRZECIWDZIAŁANIA

Praca magisterska

napisana pod kierunkiem

dr Jacka Py alskiego

Łódź 2006

Page 2

2

Rafałowi! Który miał Siłę,

Kiedy mnie jej zabrakło...

Page 3

3

SPIS TREŚCI

WSTĘP ............................................................................................................................5

I ŚCIĄGANIE JAKO ZJAWISKO SPOŁECZNE .....................................................8

1. Ściąganie w kontekście moralności człowieka..........................................................8

1.1 Rozwój moralny człowieka na podstawie teorii poznawczo-rozwojowej

Lawrence’a Kohlberga.................................................................................................10

2. Próba scharakteryzowania zjawiska ściągania w Polsce na tle wybranych

przykładów z zagranicy................................................................................................13

2.1 Definicja i rodzaje ściągania..................................................................................13

2.2 Etiologia zjawiska...................................................................................................16

2.3 Najczęściej stosowane wśród uczniów metody i techniki ściągania ...................23

2.4 Zjawisko ściągania jako usługa i produkt............................................................31

2.5 Konsekwencje i kary wobec ściągania w Polsce i zagranicą...............................35

3. Metody i techniki przeciwdziałania zjawisku ściągania na wybranych

przykładach w Polsce i zagranicą................................................................................38

3.1 Działania prewencyjne w kraju i zagranicą .........................................................39

3.2 Alternatywne, w stosunku do tradycyjnego, programy kształcenia i

wychowania, których zało enia niwelują pokusę ściągania. Przykłady z Polski i

zagranicy........................................................................................................................44

3.2.1 Szkoła Kinokuni w Japonii .................................................................................45

3.2.2 Przykład Autorskiego Liceum Ogólnokształcącego w Polsce..........................49

3.2.3 Ocenianie Kształtujące na przykładzie gimnazjum w Drą nej.......................51

3.3 U yteczne wskazówki słu ące przeciwdziałaniu zjawisku ściągania,

przeznaczone dla uczniów i nauczycieli......................................................................55

II METODOLOGICZNE PODSTAWY BADAŃ .....................................................59

1. Cele badawcze. Problem badawczy.........................................................................59

2. Metody i techniki badawcze.....................................................................................61

3. Charakterystyka narzędzi badawczych..................................................................63

4. Próba badawcza. Charakterystyka terenu badań .................................................64

Page 4

4

III ANALIZA WYNIKÓW BADAŃ WŁASNYCH..................................................65

1. Wstęp do analizy.......................................................................................................65

2. Wprowadzenie do omówienia wyników badań własnych.....................................66

2.1 Zakres oszukiwania w szkołach na przykładzie wybranych gimnazjów

łódzkich..........................................................................................................................67

2.2 Ocena odczuć własnych uczniów w stosunku do popełnianych oszustw ...........76

2.3 Przykładowe uzasadnienia uczniów dla ich nieuczciwego postępowania..........78

2.4 Skuteczność oraz sposoby reagowania nauczycieli na nieuczciwe praktyki

swoich uczniów..............................................................................................................82

2.5 Mo liwości, jakie widzą uczniowie odnośnie usunięcia procederu ściągania....83

ZAKOŃCZENIE ..........................................................................................................84

BIBLIOGRAFIA ..........................................................................................................85

SPIS TABEL .................................................................................................................87

SPIS RYSUNKÓW I ZDJĘĆ ......................................................................................88

ANEKS...........................................................................................................................89

Page 5

5

WSTĘP

“Ściąganie zawsze było, jest i będzie”!

Niniejsza praca pokazuje, e owszem, ściąganie było i jest, ale to wcale nie

oznacza, e będzie. Oczywiście, wyeliminowanie patologicznego zjawiska, które tak

mocno wrosło w polską rzeczywistość szkolną jest niebagatelnym zadaniem dla

teoretyków jak i praktyków wychowania i kształcenia, dla rodziców, ale przede

wszystkim dla samych uczniów, dla których ściąganie jest nieodłącznym elementem

edukacji. Je eli jednak nie podejmiemy wyzwania, nie zaczniemy naszej “krucjaty” u

podstaw to nigdy nie zakończą się “plagi” korupcji, oszustw i bezprawia w Polsce. Nie

wystarczy ju jednak powiedzieć, e ściąganie jest “brzydkie”. Działania, które nale y

podjąć muszą być zdecydowane i konsekwentne. Muszą zmierzać do trwałej zmiany

sposobu myślenia społeczeństwa, które obecnie reaguje na proceder ściągania

ambiwalentnie lub wcale. Trzeba wpierw nazwać rzecz po imieniu. Ściąganie nie jest

niczym innym jak oszustwem. Zaskakującym jest fakt, e kraj demokratyczny, będący

członkiem Unii Europejskiej, otwarty na otaczający świat, biorący przykład z krajów

wysoko rozwiniętych nie dostrzega, e między ściąganiem a oszustwem nie ma adnej

ró nicy. Do tej pory u ywamy eufemizmu, który zaciera prawdziwy obraz zjawiska i

wynikające z niego zagro enia. Nadal traktujemy je “po macoszemu”. Nie chcemy

zrozumieć, e ściąganie nie kończy się wraz z otrzymaniem dyplomu, zresztą

uzyskanego w nieuczciwy sposób. Ile razy “ratowaliśmy” się ró nymi formami

oszukiwania na klasówkach, egzaminach, w pracach domowych? Ilu z nas mo e

uczciwie powiedzieć, e nigdy, przez wszystkie lata edukacji, nie ściągało ani razu?

Pytanie to wcią

pozostaje otwarte. W roku 2003 przeprowadzone zostały

ogólnopolskie badania uczniów z ka dego z etapów edukacji (Ostrowska K., 2005).

Celem badań było ustalenie, które z form zachowań uczniów najczęściej naruszają w

ich środowisku dobro ogólne, innej osoby i własne. W rezultacie 43 procent uczniów

przyznało się do oszukiwania nauczycieli. To blisko połowa naszego uczącego się

społeczeństwa. O czym to świadczy? Mo e, jak wielu sądzi, o zaradności yciowej

uczniów? Jak to mo liwe, e u naszych zachodnich sąsiadów oszukiwanie jest mocno

piętnowane przez obywateli i wykryte przypadki zdarzają się niezwykle rzadko,

podczas gdy u nas to zwykła powszedniość?

Page 6

6

Te i inne pytania, które sobie wielokrotnie zadawałam a tak e zachęta ze

strony Pana dr Jacka Py alskiego spowodowały, e postanowiłam zmierzyć się z

tematem, który choć znany i powszechnie akceptowany nie cieszy się zbyt du ym

zainteresowaniem ze strony literatów. Faktycznie, literatury (pozycji ksią kowych)

stricte omawiającej zjawisko ściągania w szkołach po prostu nie ma. To zdecydowanie

zwiększyło trudność napisania niniejszej pracy. Dotarłam natomiast do wielu

artykułów. Wsparciem okazał się równie dla mnie Internet, dzięki któremu mogłam

chocia by dotrzeć do artykułów anglojęzycznych.

Chciałam w tym miejscu podziękować dr Jackowi Py alskiemu za jego

wsparcie merytoryczne oraz okazaną cierpliwość i wyrozumiałość.

Zało eniem moim było spojrzenie na zjawisko oczami tych, którzy mają z nim

kontakt na bie ąco, tzn. uczniów. Byłam ciekawa ich stanowiska w tej kwestii. Dlatego

te w pracy pojawia się tak wiele ich opinii na temat zjawiska ściągania, zwłaszcza

odnośnie jego praktycznego zastosowania. Uczniowie byli tak e moją grupą badawczą.

Badania przeprowadziłam na grupie 400 osobowej w trzecich klasach szkół

gimnazjalnych.

Chcąc jednak zachować obiektywizm przedstawiłam tak e opinie nauczycieli, którzy

niejednokrotnie podejmują samotną walkę ze ściąganiem obecnym wśród swoich

uczniów.

Pragnę dodać, e obok właściwych i nadrzędnych dla tej pracy badań,

szczegółowo przedstawionych w rozdziale metodologicznym, dokonałam tak e analizy

dokumentów omawiających zjawisko ściągania w Polsce i zagranicą, których źródłem

był Internet. Zdobytą, w ten sposób, jak równie przeanalizowaną wiedzę postanowiłam

wykorzystać w części teoretycznej niniejszej pracy, wierząc, e tym samym wzbogacę

ją pod względem merytorycznym.

Prezentowana praca ma charakter teoretyczno – empiryczny i składają się na

nią trzy główne rozdziały. Ze względu na skalę i powszechność występowania zjawiska,

w rozdziale pierwszym omówiłam ściąganie w kontekście moralności na przykładzie

teorii poznawczo – rozwojowej L. Kohlberga. Przedstawiłam tak e definicję ściągania

oraz jego etiologię. Wierzę, e jedynie znając przyczyny, dla których uczniowie

decydują się na nieuczciwe zdobywanie stopni a w dalszej perspektywie –

wykształcenia, mo emy rozpocząć działania profilaktyczne, które pomogą nam

wyeliminować ściąganie ze szkół. Najczęściej wymienianymi były: przeładowane

Page 7

7

programy nauczania, nadmiar “wiedzy encyklopedycznej” oraz ocenianie. Przybli yłam

równie metody i techniki ściągania stosowane przez uczniów.

Poniewa celem moim było ukazanie zjawiska ściągania na tle wybranych

krajów na świecie, opisałam tak e konsekwencje i kary, jakie spotykają naszych

uczniów, w porównaniu z ich kolegami z zagranicy. Ró nice są szokujące.

Zdecydowałam się równie opisać nową niszę tego patologicznego zjawiska, a

mianowicie istniejący i doskonale rozwijający się rynek, dzięki któremu ściąganie stało

się produktem i usługą, co w ten sposób zwiększa skalę i zakres zjawiska.

Biorąc pod uwagę zebrane powy ej dane, postanowiłam wyczerpująco i

szczegółowo omówić metody walki ze ściąganiem pokazując jednocześnie, ze mo na ją

wygrać.

W rozdziale drugim wyjaśniłam cele przeprowadzonych badań. Omówiłam

metody, techniki oraz narzędzie badawcze. Przedstawiłam grupę badawczą oraz teren

badań.

Na koniec, dokonałam analizy wyników badań własnych oraz zaprezentowałam swoje

wnioski.

O zjawisku ściągania rzadko mówi się w klasie szkolnej, w salach

wykładowych, w mediach a ju najmniej w domach. Choć tak bardzo powszechne, jest

niepopularne. Dlatego ywię głęboką nadzieję, e niniejsza praca zachęci do refleksji i

do dyskusji praktyków i teoretyków procesu wychowania, uczniów, studentów,

nauczycieli i rodziców. Chciałabym tak e, aby panująca wcią zmowa milczenia

wreszcie została przerwana, dzięki czemu mo liwym się stanie podjęcie tak

potrzebnych i naglących zmian.

Page 8

8

I ŚCIĄGANIE JAKO ZJAWISKO SPOŁECZNE

1. Ściąganie w kontekście moralności człowieka

Moralność to “ogół ocen, norm, wzorów, prawideł postępowania w

określonych środowiskach i epokach historycznych;[...]” (Kopaliński W., 1999). Zatem,

moralność obejmuje powszechnie akceptowane przez daną społeczność wartości,

normy, wzory zachowania, których nie tylko wyznawanie, ale przede wszystkim

podą anie za nimi, poprzez wcielanie ich do naszego codziennego ycia, w relacji z

drugim człowiekiem jest dobre i słu y dobru wspólnemu. Tak pojmowana i

praktykowana, na co dzień moralność jest równie szansą na osiągnięcie pełni

człowieczeństwa. Jednocześnie, wszystkie sprzeczne w stosunku do ogólnie przyjętych

norm i wzorcowych modeli zachowania są złe, antyspołeczne, wymierzone przeciw

dobru drugiego człowieka.

Zadaję, więc sobie pytanie odnośnie moralności, nas, Polaków. Jakie wartości

wyznajemy, których przestrzegamy a które mają dla nas charakter uniwersalny? Jak to

się dzieje, e w kraju katolickim, w którym na dogmaty chrześcijańskie, kościelne tak

często się powołujemy, jednocześnie wśród najmłodszych wspiera się chęć a nawet

praktyki ściągania, które nie są niczym innym jak oszukiwaniem? Wspiera się milcząc

lub bagatelizując ten sprzecznie moralny problem. Wszechobecny relatywizm

powoduje, e zale nie od korzyści własnego interesu mo na jednego dnia wyznawać

określone wartości, ale następnego ju nie. Wszystko jest przecie względne,

uzale nione od występujących okoliczności. W jaki zatem sposób, w obliczu wręcz

jawnej hipokryzji, zamierzamy wychowywać nasze dzieci, kolejne pokolenia? Przecie

one na początku swojej drogi zdane są na nas, dorosłych. Podczas kolejnych etapów

swojego rozwoju, chłoną jak gąbka wszystko to, co im poka emy, co im przeka emy,

wreszcie to wszystko, czym sami jesteśmy. Niezwykle trafnie uwydatnili tę zale ność w

swoim eksperymencie dwaj psychologowie, Hugh Hartshorne i Mark A. May z Institute

of Human Relations z Yale. Choć eksperyment został zrealizowany w społeczeństwie

amerykańskim to jego rezultaty, obserwując polską rzeczywistość, okazują się być

uniwersalne. Eksperyment został przeprowadzony wśród dzieci w wieku szkolnym, dla

których celowo spreparowano ró nego rodzaju sytuacje, podczas których miały one

okazję, m.in. oszukiwać na lekcjach. Dzieci miały sposobność, eby zmienić oceny

Page 9

9

własnych klasówek lub spisać zadania od kolegi. Oprócz tego, niektórzy w ogóle nie

reagowali, kiedy w szkolnym sklepiku, sprzedawca “omyłkowo” wydawał im zawy oną

resztę. Badacze odkryli, e dzieci zachowały się nieuczciwie we wszystkich mo liwych

sytuacjach. Jedne oszukiwały, inne kradły, wielu skłamało. Byli i tacy, którzy popełnili

wszystkie przewinienia. W rezultacie eksperyment obna ył smutną prawdę, e dzieci

nie zdawały sobie sprawy, e wszystkie rodzaje postępowania były nieuczciwe. Dla

nich jedne były dopuszczalne a inne nie. Uzyskane wyniki przypominają nieco sytuacje

ze świata dorosłych, kiedy to dla niektórych skorzystanie z usług MPK bez biletu jest w

porządku, ale ju kradzie w sklepie jest nie do zaakceptowania... Hipokryzja czy braki

w wychowaniu moralnym?

Jak więc chcemy wychować dzieci do moralności, skoro sami pozbawieni

jesteśmy kręgosłupa moralnego lub te “odło yliśmy” go dawno na półkę i sięgamy po

niego w razie potrzeby? Chyba zapomnieliśmy, e to my w pierwszej chwili

decydujemy o ich bycie i niebycie. Dzieci same nie proszą się na ten świat. Ale skoro

zdecydowaliśmy o tym, e są, pomó my im prze yć ycie godnie, w harmonii.

Stwórzmy po temu warunki, zakorzeńmy w nich to, co dobre i dajmy im szansę

wyboru.

Uprzednio jednak sami uporządkujmy nasze ycie. Mamy być przecie autorytetami nie

tylko z nazwy.

Powy sze rozwa ania i rozterki spowodowały, e postanowiłam rozpocząć

niniejszą pracę od rozdziału, który będzie poświęcony ściąganiu w kontekście

moralności człowieka. W następnym podrozdziale opiszę, w jaki sposób przebiega

rozwój moralny człowieka, o uwzględnieniu, którego niestety często zapominamy.

Tylko zrozumienie wagi wychowania do moralności, zgodnym z kolejnymi etapami

rozwoju moralnego mo e pomóc nam uporać się z patologią ściągania, która łatwo i

szybko zakorzenia się w ludzkich sercach i umysłach.

...