aaaaCzęsto usiłujemy ukryć nasze uczucia przed tymi, którzy powinni je poznać.aaaa [ Pobierz całość w formacie PDF ]
Dla Phipps, oczywiście,
jest taka ścieżka, nie zwyczajna droga,
między świtem a ciemną nocą.
Cieszę się, że wędrujesz nią ze mną.
O George’u R.R. Martinie
Gardner Dozois
Choć George R.R. Martin już od z górą trzydziestu lat jest ważną postacią w kilku różnych
gatunkach literackich, zdobywał nagrody Hugo, Nebula i World Fantasy, dopiero w tej chwili
można bez cienia wątpliwości stwierdzić, że odniósł wielki sukces.
Z całą pewnością świadczy o tym fakt, że niedawno powieść innego autora reklamowano
jako „utrzymaną w tradycji George’a R.R. Martina”. Gdy książki jakiegoś pisarza sprzedają się
na tyle dobrze, że wydawcy próbują przekonać czytelników do kupowania książek innych
autorów, mówiąc, iż są podobne do nich, znaczy to, że stał się on naprawdę sławny. Nie sposób
temu zaprzeczyć.
Jeśli wątpicie w moje słowa, przypomnijcie sobie innych pisarzy, których nazwisk używa się
w takim kontekście: J.R.R. Tolkiena; Roberta E. Howarda; H.R Lovecrafta; Stephena Kinga; J.K.
Rowling. To naprawdę imponująca lista, ale nie ma wątpliwości, że George - który dzięki swej
epickiej serii
Pieśń lodu i ognia
stał się jednym z najpopularniejszych, a jednocześnie najwyżej
ocenianych przez krytykę współczesnych pisarzy fantasy - zasłużył na miejsce wśród nich... choć
gdyby ktoś powiedział młodemu George’owi, pełnemu entuzjazmu nowicjuszowi, który nic
jeszcze nie opublikował, że pewnego dnia jego nazwisko znajdzie się wśród takich sław, z
pewnością by w to nie uwierzył... nie odważyłby się uwierzyć w spełnienie podobnie nierealnego
marzenia.
Młody George z pewnością nie uwierzyłby też w coś, o czym wielu spośród legionów jego
obecnych fanów nawet nie wie, a mianowicie w to, że odniesie sukces w kilku różnych
dziedzinach literatury. To między innymi ma zademonstrować niniejszy zbiór. George osiągnął
powodzenie jako autor science fiction, horrorów, fantasy, scenarzysta i producent telewizyjny, a
także redaktor, kompilator i pomysłodawca ukazującej się już od dłuższego czasu serii
Wild
Cards.
Składa się ona z powieści i nowel wielu różnych autorów. Wydano już szesnaście tomów,
a wkrótce ma się ukazać siedemnasty. Osiągnięcia George’a w każdej z tych dziedzin z osobna
wielu twórców uznałoby za satysfakcjonujący dorobek całego życia, a nawet powód do chwały.
Ale nie George, ta chciwa świnia - on koniecznie musiał zdobyć zasłużoną sławę na
wszystkich tych polach!
George R.R. Martin urodził się w Bayonne w stanie New Jersey, pierwsze opowiadanie
sprzedał w roku 1971 i wkrótce został jednym ze stałych autorów „Analogu” pod redakcją Bena
Bovy, gdzie ukazały się barwne, pobudzające wyobraźnię i poruszające utwory, takie jak
Mgły
odpływają o świcie, Nie wolno zabijać człowieka, Drugi rodzaj samotności, Planeta burz -
to
napisane na spółkę z Lisą Tuttle opowiadanie stało się zaczątkiem ich powieści
Przystań
wiatrów, Override,
oraz wiele innych, choć Martin sprzedawał też opowiadania do „Amazing”,
„Fantastic”, „Galaxy”, „Orbit”, a także innych magazynów i antologii. Za jeden z
opublikowanych w „Analogu” tekstów, znakomitą mikropowieść
Pieśń dla Lyanny,
George
otrzymał w roku 1974 swą pierwszą nagrodę Hugo.
Pod koniec lat siedemdziesiątych osiągnął szczyt powodzenia jako autor science fiction.
Wtedy właśnie powstały jego najznakomitsze utwory w tej kategorii, a niektóre z nich należały
do najlepszych opowiadań fantastycznonaukowych napisanych w owych latach - na przykład
sławne
Piaseczniki,
być może najbardziej znane opowiadanie George’a, za które otrzymał w roku
1980 nagrody Hugo i Nebula,
Droga krzyża i smoka,
która zdobyła nagrodę Hugo w tym samym
roku (George był pierwszym autorem, który otrzymał w jednym roku dwie nagrody Hugo za
utwory literackie),
Mroźne kwiaty, Kamienne miasto, Gwiezdna pani
i inne. Te opowiadania
weszły w skład zbioru
Piaseczniki,
jednego z najlepszych w tamtym okresie. George właściwie
opuścił już wówczas „Analog”, choć w latach osiemdziesiątych, gdy naczelnym tego magazynu
był Stanley Schmidt, miała się w nim jeszcze ukazać długa sekwencja opowiadań o zabawnych
międzygwiezdnych przygodach Havilanda Tufa (później wydana w formie książkowej pod
tytułem
Tuf Wędrowiec
), a także kilka innych znakomitych utworów, takich jak mikropowieść
Żeglarze nocy.
Większość tekstów pisanych przez George’a na przełomie lat siedemdziesiątych i
osiemdziesiątych ukazywała się jednak w „Omni”. W owych czasach to właśnie pismo płaciło
najlepiej za opowiadania SF i znajdowało się na szczycie łańcucha pokarmowego tej gałęzi
literatury. W późnych latach siedemdziesiątych ukazała się również zapadająca w pamięć książka
Światło się mroczy,
jedyna powieść SF, którą Martin napisał samodzielnie.
W latach osiemdziesiątych kariera George’a wkroczyła jednak na inne ścieżki, dalekie od
tych, których można było od niego oczekiwać w poprzedniej dekadzie. We wczesnych latach
osiemdziesiątych horror zdobył popularność jako odrębna kategoria wydawnicza i to właśnie
George stworzył dwie najoryginalniejsze powieści w okresie wielkiego boomu na ten gatunek
literatury. W roku 1982 ukazał się
Ostatni rejs „Fevre Dream,
inteligentna i pełna napięcia
książka osadzona w realistycznie oddanym historycznym tle. Nadal jest to jedna z najlepszych
nowoczesnych powieści o wampirach. W roku 1983 wydano natomiast
Rockowy Armagedon,
„rockandrollowy horror apokaliptyczny”. Choć niektórzy nadal uważają tę książkę za kultową,
pod względem komercyjnym była poważnym rozczarowaniem i właściwie położyła kres karierze
George’a jako autora powieści z tego gatunku, choć przez pewien czas nadal tworzył on krótkie
formy i zdobył nagrodę Brama Stokera za opowiadanie
Człowiek w kształcie gruszki
oraz
nagrodę World Fantasy za mikropowieść o wilkołakach
Obrót skórą.
Mimo że większość
horrorów napisanych przez George’a zawierała elementy nadnaturalne, stworzył on również
trochę interesujących hybryd horroru z science fiction, w tym dwa wyżej wymienione
opowiadania -
Piaseczniki
i
Żeglarze nocy.
Oba należą do najlepszych tego rodzaju hybryd, jakie
kiedykolwiek napisano, i znakomicie sprawdzają się zarówno jako literatura grozy, jak i jako
fantastyka naukowa.
Wielki boom na horror już się wówczas kończył, w księgarniach demontowano odrębne
półki na literaturę tego gatunku, które umieszczono tam kilka lat wcześniej, a wydawcy
likwidowali poświęcone jej serie. Fakt ten zapewne pomógł George’owi w podjęciu decyzji o
rezygnacji z pisania horrorów. W coraz większym stopniu odchodził on w ogóle od słowa
drukowanego, zwracając się ku światu telewizji. W latach osiemdziesiątych stał się scenarzystą
nowej serii
Strefy mroku,
a później również producentem bardzo popularnego serialu fantasy
Piękna i bestia.
George odniósł spory sukces jako scenarzysta oraz producent i miał w owych latach tylko
niewielki kontakt ze światem słowa drukowanego (choć w roku 1985 zdobył kolejną nagrodę
Nebula za
Portrety jego dzieci
). Sytuacja ta utrzymywała się przez większą część lat
dziewięćdziesiątych, choć George był wówczas redaktorem serii umieszczonych we wspólnym
świecie antologii
Wild Cards,
która dotarła do piętnastu tomów, nim w późnych latach
dziewięćdziesiątych zaprzestano jej wydawania. W nowym stuleciu seria ożyła jednak i po
siedmioletniej przerwie
Wild Cards
wróciły do życia. Martin zniechęcił się do telewizji, gdy nie
udało się zrealizować zaprojektowanego przez niego serialu
Nie z tego świata
i w roku 1996
wrócił do książek, wydając powieść fantasy
Gra o tron,
która zdobyła ogromną popularność.
Reszta, jak mówią, należy do historii. Ściśle mówiąc, do historii literatury fantasy.
Popularność powieści i opowiadań należących do cyklu
Pieśń lodu i ognia
nie przestawała
rosnąć przez końcówkę lat dziewięćdziesiątych oraz pierwsze lata nowego stulecia. Wszystkie
trzy tomy cyklu zdobyły nagrodę Locusa dla najlepszej powieści fantasy oraz były nominowane
do nagrody Nebula.
Gra o tron
otrzymała również nominację do nagrody World Fantasy, a
Nawałnica mieczy
do nagrody Hugo. W roku 1997 Martin zdobył też kolejną nagrodę Hugo za
opublikowaną w „Asimov’s Science Fiction” mikropowieść
Blood of the Dragon,
która jest
fragmentem
Gry o tron.
[ Pobierz całość w formacie PDF ]