aaaaCzęsto usiłujemy ukryć nasze uczucia przed tymi, którzy powinni je poznać.aaaa
[ Pobierz całość w formacie PDF ] A sertywność to sztuka wyrażania naszych uczuć, myśli i życzeń oraz dbania o przestrzeganie należnych nam praw bez naruszania praw innych osób. Asertywność to umiejętność, którą można nabyć, a nie ce cha osobowości, z którą jedni się rodzą, a drudzy nie. Podobnie jak agre sja i pasywność, asertywność jest zachowaniem społecznym, którego można się nauczyć. Nie ma osoby, która byłaby stale asertywna. Ktoś może być asertyw ny w stosunku do swoich dzieci w jednej sytuacji, a agresywny czy pa sywny w innych. Można z łatwością zachowywać się asertywnie wobec swojej rodziny, ale w kontaktach z obcymi takie zachowanie jest niemal że niemożliwe. Trening asertywności może sprawić, że coraz częściej będziemy reagować asertywnie, a nie pasywnie czy agresywnie. Nabycie umiejętności asertywnego zachowania nie oznacza, że za wsze musimy być asertywni. Są sytuacje, w których właściwa jest reak cja agresywna, na przykład wówczas, gdy coś zagraża naszemu życiu lub własności. Niekiedy należy zachowywać bierność, na przykład wtedy, gdy sędzia odczytuje naganę. Asertywność oznacza więc także umiejęt ność ocenienia sytuacji, w której należy przyjąć postawę asertywną. Ve wczesnych latach naszego życia przyjęliśmy pewne przekonania re- ulujące stosunki społeczne. Były to zasady „dobrego" i „złego" zacho-' 'ania, przekazane nam przez naszych rodziców i inne osoby, które były aszymi wzorcami. Kiedy dorastaliśmy, zasady te pomagały nam nawią- /wać do(pre kontakty z rówieśnikami. Jednakże nie są one bezwzględ-i ie obowiązujące i niezmienne, niekiedy więc decydujemy się dzisiaj ichować nieco inaczej niż wówczas, kiedy wpajano nam owe reguły. ,i Przeczytaj poniższą listę tradycyjnych założeń. Czy którekolwiek nich przypomina ci jakąś zasadę wyuczoną w dzieciństwie? Czy wie- ysz, że nadal dotyczą one ciebie jako osoby dorosłej? Obok k iżdego adycyjnego założenia sformułowano odnoszące się do niego lub kwe- ionujące je prawo. Prawa te przypominają, że ty sam możesz zdecydo- ić, w co wierzysz. Nie jesteś już dzieckiem, które nie potrafi niczego kwestionować, ale dorosłym, który ma wybór. 6. Powinieneś być elastyczny i umieć się doscosować. Inni ma ją powody, aby zachowyw ić się w określony sposób i nieJadnie jest kwestionowa' to, co robią. Masz prawo zaprotestować przeciwko jakiemukolwiek działaniu lub krytyce wymie rzonym przeci - ko tobie. 7. Nie powinieneś przerywać innym. Pytania są dowodem twojej głupoty. 8. Może być jeszc/.e gorzej. Nie kuś losu. Masz prawo przerywać innym, aby poprosić o sprecyzowanie wypowiedzi. Masz prawo do n gocjowania zmiany. 9. Nie powinieneś zabierać innym ich cennego czasu na zajmowa nie się twoimi problemami. Masz prawo poprosić o pomoc i wsparcie emocjonalne. 10. Nikt nie chce słuchać o twoim złym samopoczuciu, więc zacho waj te informacje dla iebie. Masz prawo odczuwać ból i mówić o nim. .ĘDNE ZAŁOŻENIA UDYCYJNE TWOJE PRAWA 11. Kiedy ktoś udziela ci rady, traktuj to bardzo poważnie. Inni mają przeważnie rację. Ma z prawo ignorować rady innych. Przedkładanie swoich potrzeb nad potrzeby innych to samolubstwo. Masz prawo, aby czasami pamiętać przede wszystkim o sobie. 12. Sama świadomość, że zrobiłeś coś dobrze, już jest nagrodą. Ludzie nie lubią chwalipięt. Nie przepadają za ludźmi sukcesu i zazdroszczą im. Kiedy usłyszysz komplement, przyjmij go ze skromnością. Masz prawo do uznania za swo ją pracę i osiągnięcia. Popełnianie błędów to wstyd. W każdej sytuacji powinieneś reagować właściwie. Masz prawo do popełniania błędów. Jeżeli nie możesz przekonać innych, że to, co czujesz, jest uzasadnione, wówczas twoje uczucia są niewłaściwe. Masz prawo być ostatecznym sędzią swoich uczuć i akceptować je jako właściwe. 13. Powinieneś zawsze wyświadczać przysługi innym. Jeżeli tego nie zrobisz, nikt ci nie pomoże, kie dy będziesz w potrzebie. Masz prawo powiedzieć „nie". Powinieneś respektować poglądy innych, zwłaszcza gdy mają oni •vładzę. Swoje odmienne opinie zachowaj dla siebie. Słuchaj i ucz ;ię. Masz prawo wyrażać swoje opinie i przekonania. 14. Nie bądź nietowarzyski. Ludzie pomyślą, że ich nie lubisz, jeśli powiesz im, że wolisz zostać sam niż przebywać w ich towarzystwie. Masz prawo do samotności, mimo że inni chcą twojego towarzystwa. 'awsze powinieneś starać się >yć logicznym i konsekwentnym. Masz prawo do zmiany decyzji i wyboru innego sposobu działania. 15. Zawsze powinieneś mieć po wód, dla którego coś robisz albo coś czujesz. Masz prawo nie usprawiedli wiać się przed innymi. 16. Kiedy ktoś jest w kłopocie, zawsze powinieneś pomóc. Masz prawo nie brać odpowie dzialności za problemy innych. Prawdopodobne jest, że przyjmie niedbałą postawę lub będzie się o coś opierać. Jej dłonie będą często zimne, spocone i drżące. Trudno jest z nią nawiązać kontakt wzrokowy; patrzy w dół lub ucieka wzrokiem. 17. Powinieneś być wrażliwy na potrzeby i życzenia innych, nawet jeśtfoni sami nie wiedzą, czego chcą. Masz prawo nie domyślać potrzeb i życzeń innych osób. 18. Nieładnie jest zbywać innych. Kiedy zadają pytania, udziel odpowiedzi. Masz prawo decydować o swojej reakcji na daną sytuację 10 . Styl agresywny Osoba posługująca się takim stylem potrafi dosyć dobrze wyrazić, co czuje, co myśli i czego chce, jednak często dzieje się to kosztem praw i uczuć innych ludzi. Ma tendencję do poniżania innych poprzez sarkastyczne i rzekomo zabawne uwagi. Kiedy coś dzieje się nie po jej myśli, zwykle przechodzi do ataku. Wzbudza w innych żal i poczucie winy, kierując w ich stronę oskarżenia. Wypowiedzi zaczyna od „Ty...", a kończy ata kiem lub negatywną etykietką. Używa uogólnień typu „zawsze" i „ni gdy" oraz wypowiedzi, które sugerują jej wyższość i nieomylność (rację). Zachowanie agresywne można rozpoznać po wyniosłym stylu bycia i manifestowaniu siły. Może ono przybierać różne formy: chłód i zło wieszcza cisza, nonszalancja i sarkazm, krzyk. Osoba zachowująca się agresywnie ukrywa wyraz oczu za przymrużonymi powiekami lub patrzy obojętnie. Jej postawa przypomina niewzruszoną skałę: stopy rozstawio ne, dłonie na biodrach, szczęki zaciśnięte i wysunięte do przodu, ruchy ciała i gesty sztywne, nagłe i onieśmielające. Osoba taka czasami używa palca, aby coś wskazać, albo zaciska dłonie w pięść. Tak bardzo chce mieć rację, że nie słyszy, co inni mają do powiedzenia - nawet wówczas, gdy zapytała ich o zdanie. TRZY PODSTAWOWE STYLE KOMUNIKACJI Pierwszy krok w treningu asertywności to nabycie umiejętności roz różniania zachowania asertywnego, agresywnego i pasywnego. Styl pasywny Komunikacja pasywna oznacza brak bezpośredniej ekspresji uczuć, my śli i życzeń. Osoba posługująca się takim stylem może albo próbować wyrazić je pośrednio, marszcząc czoło, płacząc lub mamrocząc coś pod nosem, albo stłumić je całkowicie. Osoby komunikujące się pasywnie mają tendencję do ciągłego uśmiechania się i podporządkowywania swoich potrzeb potrzebom in nych. Podczas rozmów słuchają więcej, niż powinno im przypaść w udziale. Jeżeli chcą zakomunikować coś bezpośrednio, pomniejszają znaczenie swoich wypowiedzi, rozpoczynając je od wyrażeń typu: „Nie jestem ekspertem, ale... Naprawdę nie jestem pewna... Nie powinie nem tego mówić, ale...". Bardzo trudno jest im poprosić o coś. Kiedy sa mi zostaną poproszeni o zrobienie czegoś, co jest im nie na rękę, najczę ściej spełnią prośbę pomimo wszystko albo znajdą wymówkę, zamiast otwarcie odmówić. Osoby wypowiadające się w stylu pasywnym charakteryzują się ci chym, słabym i niepewnym głosem. Stałe cechy ich wypowiedzi to: pauzy, wahanie, szukanie właściwych słów, przeskakiwanie z tematu na temat, niejasności i wyrażenia typu „to znaczy", „wiesz". Osoba komunikująca się pasywnie oczekuje, że inni domyśla się, co ona chce powiedzieć. Styl asertywny Komunikacja asertywna polega na formułowaniu jasnych wypowiedzi na temat uczuć, myśli i życzeń. Osoba asertywna dba o poszanowanie swo ich praw oraz szanuje prawa i uczucia innych. Słucha uważnie i daje in nym poznać, że ich wysłuchała. Jest otwarta na negocjacje i gotowa na ustępstwa, ale nie kosztem swoich praw i godności. Potrafi formułować bezpośrednie prośby oraz otwarcie odmówić. Wie, jak prawić i przyjmo wać komplementy. Umie zaczynać i kończyć rozmowy. Skutecznie ra dzi sobie z krytyką - bez konieczności uciekania się do wrogiego czy obronnego nastawienia. W zachowaniu asertywnym można wyczuć pewność, siłę i empatię. Głos osoby asertywnej jest zrelaksowany, stanowczy i posiada dobrą mo dulację. Oczy komunikują otwartość i uczciwość. Bezpośredni kontakt 7 1 0 bpracowane na podstawie M. Davis, M. Eshelman, E. R. McKay (1995). The Relaxatian &.Stress Reductian Book, Oakland: New Harbinger. wzrokowy jest dla takiej osoby przyjemny - nie oznacza wpatrywania si w drugą osobę. Postawa jest harmonijna i wyprostowana. 2. Styl agresywny: Udaj, że jesteś agresywnym szefem, wrzeszczą cym na swojego pracownika. Wstań, wysuń jedną stopę nieco do przodu i oprzyj się na niej. Jedną dłoń połóż na biodrze, a palec wskazujący drugiej trzymaj wymierzony w podwładnego. Gło śnym, oskarżycielskim głosem wypowiadaj następujące zdania: „Nigdy niczego nie robisz dobrze... Ciągle powtarzasz tę głupotę... Co się z tobą dzieje? Jesteś po prostu leniwym sk... synem. Mogli byśmy cię wynająć jako kołek do podpierania drzwi. Jestem tu je dyną osobą, która cokolwiek robi... Robi mi się niedobrze od podej mowania wszystkich decyzji... Nigdy nie przejmujesz inicjatywy". ćwiczenie: Odegranie roli osoby pasywnej i agresywnej to dobry sposób na zaznajomienie się z tymi stylami. Będzie to trudne, chyba że uczest niczysz właśnie w kursie komunikacji lub ćwiczysz razem z bliską oso bą. Odegraj poniższe role albo wyobraź sobie, że zachowujesz się w na stępujący sposób: 1. Styl pasywny: Udaj. że jesteś małżonkiem bardzo uzależnionym od partnera. Przesuń jedną stopę nieco do tyłu i przenieś na nią cały ciężar. Wyciągnij ramiona, wewnętrzną stronę dłoni skieruj do góry. Pochyl się nieco do przodu, aby zachwiać równowagę ciała i uniemożliwić sobie mówienie pełnym i mocnym głosem. Oczy skieruj w górę i powiedz cichym głosem: „Zgadzam się na wszyst ko, co powiesz. Żyję tylko po to, aby ciebie uszczęśliwić. Nie po siadam wewnętrznej mocy. Polegam na twoich decyzjach i jestem pod twoją opieką. Bez ciebie będę zbyt bezbronny, więc zrobię wszystko, czego zażądasz. Przykro mi, jeśli jestem uciążliwy. Mo gę wypowiedzieć swoja opinie, ale nie jest ona wiele warta". Kontynuuj swoje oskarżenia przez trzy minuty. Wypowiadaj ko munikaty zaczynające się od „Ty". Niech będzie w nich dużo sar kazmu i negatywnych etykietek. Nieistotne jest, co myśli druga osoba. Jeżeli zadajesz pytania, rób to w taki sposób, jakbyś wcale nie oczekiwał odpowiedzi. Skoncentruj się jedynie na tym, aby udowodnić swoją rację i wyższość. Zauważ, jak się czujesz. Jak od dychasz? Jak się zachowują twoje mięśnie? Jak brzmi twój głos? Większość osób woli odgrywać rolę człowieka zachowującego się agresywnie. Ludzie czują się dzięki niej silni i stabilni. Nic im nie za graża. Cała ich energia skierowana jest na zewnątrz. Mięśnie są bardzo napięte, zwłaszcza w okolicy szyi, karku i barków. Głos jest często ostry i przenikliwy, a oddech płytki i urywany, gdyż przechodzi przez zaci śnięte gardło. Głównym celem agresywnego zachowania jest uzyskanie przewagi i dominacja nad innymi. Osoba agresywna często osiąga swoje cele, jed nak na krótką metę. W ostatecznym rozrachunku otoczenie jest do niej zniechęcone i rozżalone jej postępowaniem. W rezultacie czuje się ona sfrustrowana i samotna. Może dać ujście swojej złości, ale zawsze musi się mieć na baczności. Nie może wyrazić swoich subtelnych uczuć ani niepewności. Powtarzaj takie zdania przez trzy minuty, pamiętając o odpo wiedniej posuwie. Zwróć uwagę na adekwatne brzmienie głosu. Jak się czujesz: Jak oddychasz? Jak zachowują się twoje mięśnie? Dla wielu osób rcćt ta .jest wyczerpująca. Twierdzą, że czują się nie- zrównoważeni, napięci, smutni, bezbronni, rozżaleni, zależni, rozdraż nieni, poniżeni, bezvmościowi. dziecinni. Odgrywanie tej roli jest dla nich oszustwem. Główną korzyścią wynikająca z zachowania pasywnego jest fakt, iż nie musimy brać odp^iedzialnośei za swoje uczucia i potrzeby. Zawsze znajdzie się ktoś, ku podejmie za nas decyzje i zaopiekuje się nami. Wadą jest utrata niaależności. stłumienie swoich uczuć i potrzeb. Trudno jest również pohibić siebie w tej roli, ponieważ nie można nic zmienić w swoim życu mi wyrazić prawdziwych uczuć. Niektórzy zacho*iąa się pasywnie, aby uniknąć konfliktu. Jednak 1 ironia takiego zachowana polega na rym, że pasywność właśnie tworzy konflikt. Ukrywane roczeby i uczucia sprawiają, że osoba pasywna czu je frustrację i złość. Musi manipulować innymi, aby otrzymać to, czego chce. Niezadowolene ribej osoby wyczuwane jest przez otoczenie, które czuje się atakorine i naciskane. 1'kryta manipulacja nie jest ak ceptowana. ASERTYWNE CELE Zdobycie umiejętności asertywnego zachowania to zupełnie co innego niż ich wykorzystanie w rzeczywistych sytuacjach. Zanim podejmiesz wysiłek nauczenia się sztuki asertywności, zapytaj się siebie, czy war to w swoim życiu coś zmieniać. Bardzo uważnie rozważ następujące pytania: 1. Jakie osiągasz korzyści ze swojej pasywności? 2. Z czego musiałbyś zrezygnować, gdybyś przestał zachowywać sic^ pasywnie i przyjął postawę asertywną? 3. Jakie osiągasz korzyści ze swojej agresji? 4. Z czego musiałbyś zrezygnować, gdybyś przestał zachowywać się! agresywnie i przyjął postawę asertywną? 5. Co byś zyskał, przyjmując postawę asertywną? Kiedy dzielisz się swoimi(rnyślami pośrednio, zwykle powołujesz się n ^nr2Jnie niewidzialnego eksperta: „Mówią, że gospodarka jest w coraz gorszym stanie. Oczywiście, niektórzy twierdzą, że jest lepiej. Nie wia domo, komu ufać". Pośredni komunikat dotycząc^uczućjrioże brzmieć tak: „Właśnie zwolnili cały nasz wydział. Wiesz, jak się człowiek czuje w takiej sytu acji. Pracujesz tyle lat i wszystko kończy się w jednym momencie. To frustrujące, ale co można zrobić. Wracasz do domu i czekasz". Kiedy nie potrafisz wyrazić swoich potrze)) bezpośrednio, posługu jesz się aluzjami: „Wygląda na to, że dzisiejszy dzień doskonale nadaje się na wyjście... co ty na to?". Albo jeszcze gorzej: „W gazecie piszą, że w najbliższą niedzielę są pokazy akrobacji powietrznych" lub zupełnie enigmatycznie: „Ojej, ale dzisiaj jest ładny dzień". Jeżeli masz szczęście i twój rozmówca jest uważnym słuchaczem, być może zrozumie twoje uczucia i życzenia. Jednak komunikacja aser tywna nie pozostawia niczego przypadkowi. Komunikaty asertywne składają się z trzech części: ^ćwicze'nięg Wymień co najmniej pięć asertywnych celów. Opisz je jakol sytuacje, w których chciałbyś być asertywny. Napisz dokładnie, jakT chciałbyś się zachowywać - nie opisuj tego, jak chciałbyś się czuć lub ja-' kim chciałbyś być. Wymień osoby, wobec których chciałbyś zachowywać się asertywnie w danej sytuacji. Oto przykłady asertywnych celów: 1. Chcę umieć powiedzieć „nie" członkom mojej rodziny, kiedy któryś z nich poprosi mnie o naprawienie samochodu. 2. Chcę powiedzieć mojemu mężowi, aby nie przełączał kanałów telewizyjnych, kiedy oglądam program. 3. Chcę przedstawić moje pomysły dotyczące nowego produktu na zebraniu przed szefem i kolegami z pracy. 4. Chcę powiedzieć mojej mamie, jak się czuję, kiedy krytykuje mnie przez telefon. 5. Chcę oddać wadliwy towar zakupiony w sklepie i otrzymać zwrot pieniędzy. 1. Opis sytuacji z twojej perspektywy. 2. Twoje uczucia związane z daną sytuacją. 3. Twoje życzenia związane z sytuacją. Oto kilka przykładów asertywnych wypowiedzi, w których są wi doczne poszczególne części: Twoje asertywne cele: 1 .' „Kiedy pomyślę o wygłoszeniu przemówienia, denerwuję się. Od momentu, kiedy wczoraj powiedziałeś mi, że mam przemawiać na następnym walnym zebraniu zarządu, czuję, że nogi się pode mną uginają. Uświadomiłem sobie, że nie chcę wygłaszać tego przemó wienia. Proszę, znajdź kogoś innego". 2. 3 4 5 „Myślę, że mamy ze sobą dużo wspólnego. Dzisiejszy wieczór spę dzony razem był bardzo miły. Chcę cię lepiej poznać i chciałbym znów się z tobą umówić w następny piątek". ASĘjFMWNMKSĘRĘSJA „Poświęcamy dużo czasu na omawianie tego, co dzieje się u ciebie w pracy. Czuję się poirytowana i nieco znudzona, kiedy wracasz do domu i omawiasz sprawy zawodowe. Chciałabym opowiedzieć ci o moim dniu. Chcę także, abyśmy rozmawiali o nas - o tym, jak się czujemy, kiedy jesteśmy razem". Większość nas wyraża swoje uczucia i potrzeby w sposób pośredni. Być może nauczono nas w dzieciństwie, że mówienie o sobie i nadużywanie zaimka Ja jest egoizmem. A może boimy się reakcji innych osób na na sze bezpośrednie komunikaty. [ Pobierz całość w formacie PDF ]
zanotowane.pldoc.pisz.plpdf.pisz.plpies-bambi.htw.pl
|
|
 |
Odnośniki
Często usiłujemy ukryć nasze uczucia przed tymi, którzy powinni je poznać.Magdalena Szpunar Dziennikarstwo obywatelskie w dobie internetu, Dziennikarstwo i komunikacja społeczna, Historia mediówMcluhan Marshall - Zrozumieć media. Przedłużenia człowieka, słowa, Komunikacja, media, kulturoznawstwoMedia publiczne - System medialny w Polsce, Komunikowanie i marketing politycznyMelchior Wańkowicz, Dziennikarstwo i komunikacja społecznaMcKay Emily - Nietypowy związek, CZYTADEŁKA, mix ROMANSE 300 stron ówMcNaught Judith - Sequels 03 - Jak w raju, PONAD 12 000 podręczniki, M-790Meissner Janusz - Trzy diamenty, PONAD 12 000 podręczniki, M-790Marshall, dokumenty, AkustykaMay Karol - Szatan i Judasz 06 - Dzebel Megaham, Szatan i JudaszMay Karol - Most śmierci(1), PONAD 12 000 podręczniki, M-790
zanotowane.pldoc.pisz.plpdf.pisz.plszkicerysunki.xlx.pl
|