aaaaCzęsto usiłujemy ukryć nasze uczucia przed tymi, którzy powinni je poznać.aaaa [ Pobierz całość w formacie PDF ]
Halina Ey-Chmielewska
1
, Bogumiła Frączak
1
, Ewa Sobolewska
1
, Dominika Polak-Majcher
1
,
Zbigniew Hamerlak
2
, Joanna Serewa
3
Metoda kinesiotapingu i jej zastosowanie w leczeniu
zaburzeń narządu żucia – przegląd piśmiennictwa
The Kinesio Taping method and its usage
in the treatment of temporomandibular disorders – a literature review
1
Katedra i Zakład Protetyki Stomatologicznej Pomorskiej Akademii Medycznej w Szczecinie
2
Samodzielny Publiczny Szpital Kliniczny nr 1 w Szczecinie
3
Lecznica Stomatologiczna Pomorskiej Akademii Medycznej w Szczecinie
Streszczenie
Dolegliwości bólowe w przebiegu zaburzeń czynnościowych funkcjonowania stawów skroniowo-żuchwowych są jed-
nym z bardziej uciążliwych objawów. Pacjenci z bólowymi postaciami dysfunkcji wymagają, w pierwszym etapie po-
stępowania terapeutycznego, zastosowania zabiegów pozwalających na zmniejszenie dolegliwości bólowych w celu
umożliwienia przeprowadzenia diagnostyki i zastosowania docelowej terapii. Celem pracy było omówienie, na podsta-
wie dostępnego piśmiennictwa, metody kinesiotapingu. Zdaniem autorów metoda ta, szeroko stosowana w medycynie
sportowej i rehabilitacji, może mieć także zastosowanie w stomatologii jako prosta i mało inwazyjna terapia we wstęp-
nym postępowaniu w bólowej dysfunkcji stawów skroniowo-żuchwowych.
Słowa kluczowe:
dysfunkcja narządu żucia, leczenie fizykalne, kinesiotaping.
Abstract
Pain during functional TMD (Temporomandibular Disorder) is one of the most distressing symptoms. Patients with
pain dysfunction during the first stage of therapeutic treatment need intervention to decrease the pain level and make
conducting of diagnostics and the application of ultimate therapy possible. The aim of this study was to describe Kine-
sio Taping on the basis of existing studies. According to the authors, this method, widely used in sports medicine and
rehabilitation, can also be utilized in dentistry as a simple and non-invasive measure during the preliminary treatment
of mandibular pain dysfunction.
Key words:
temporomandibular disorders, physical treatment, Kinesio Taping.
Wstęp
W Polsce na zaburzenia ze strony stawów
skroniowo-żuchwowych cierpi 40–90% dzieci
i młodzieży oraz 60–90% osób dorosłych. Gwał-
towny i postępujący wzrost liczby chorych na
przestrzeni kilkudziesięciu lat spowodował, że
dysfunkcje narządu żucia znalazły się na trzecim
miejscu wśród najczęstszych schorzeń w stoma-
tologii, po próchnicy i chorobach przyzębia [1].
W piśmiennictwie podkreśla się wieloczynnikową
etiologię zaburzeń czynnościowych układu ru-
chowego narządu żucia. Wymienia się zarówno
czynniki miejscowe tzn. zlokalizowanie w samym
układzie ruchowym narządu żucia, jak i czynni-
ki ogólne [2]. Dolegliwości bólowe w przebiegu
dysfunkcji stawów skroniowo-żuchwowych są
jednym z podstawowych objawów diagnostycz-
nych u pacjentów zgłaszających się z tym pro-
blemem. Ból pojawiający się w czasie ruchów
żuchwy może pochodzić z mięśni i ich przycze-
pów, jak również z samych stawów. Bóle mięśni,
zwłaszcza skrzydłowych bocznych i przyśrod-
kowych oraz żwaczy, mogą promieniować do
stawów skroniowo-żuchwowych. Równie często
bywają one mylnie rozpoznawane jako bóle sta-
wu lub jako bóle z niego promieniujące. Bóle gło-
wy, szyi i okolic twarzy są najczęściej związane
ze zmianami w pracy mięśni [3, 4]. W znoszeniu
bólu okolicy stawu skroniowo-żuchwowego od
dawna stosuje się zabiegi fizjoterapii. Obejmują
one między innymi: elektrolecznictwo, magne-
tostymulację, fizykoterapię. Stosuje się również
z powodzeniem zabiegi wykorzystujące efekty
termiczne: ciepłolecznictwo wilgotne i suche,
promieniowanie podczerwone (np. lampy sollux)
oraz krioterapię. Zastosowanie mają także me-
tody w oparciu o przepływ prądu elektrycznego,
takie jak: jonoforeza hialuronidazowa, leczenie
ultradźwiękami i laserem niskoenergetycznym [5,
6, 7, 8]. Wspomagająco można stosować masaż
klasyczny, masaż tkanki łącznej, automasaż mię-
śni żucia, akupunkturę (igłoterapia) oraz blokady
infiltracyjne z roztworem środka znieczulającego
DENTAL FORUM
/1/2009/XXXVII
PRACE POGLĄDOWE
69
Halina Ey-Chmielewska, Bogumiła Frączak, Ewa Sobolewska, Dominika Polak-Majcher, Zbigniew Hamerlak, Joanna Serewa
lub toksyny botulinowej, a także metodę zrasza-
nia i rozciągania (ang.
spray and stretch
) jako po-
łączenie techniki manualnej z chlorkiem etylu [9,
10, 11, 12]. Celem zabiegów fizjoterapeutycznych
jest usuwanie i łagodzenie bólu, zmniejszenie
nadmiernego napięcia mięśni i skutków wzmo-
żonej jej aktywności. Poprawiają również koor-
dynację ruchową układu mięśniowo-nerwowego
oraz wywierają korzystny wpływ na stan psycho-
fizyczny chorych [2].
pasek bądź w kształcie litery X lub Y. W celu po-
budzenia osłabionego mięśnia należy plastrować
mięsień od przyczepu początkowego wzdłuż jego
przebiegu aż do przyczepu końcowego. Nato-
miast, aby ograniczyć skurcz mięśnia i zapobie-
gać jego nadmiernej kurczliwości taśma powinna
być aplikowana od końcowego przyczepu mięśnia
do jego początku. Istnieje doniesienie, które udo-
wadnia hamowanie pobudliwości odruchowej ba-
danego mięśnia u zdrowego pacjenta po aplikacji
nieelastycznego plastra wzdłuż przebiegu jego
włókien. Przy aplikacji mięśniowej plastrów Kine-
sio Tape podkreśla się konieczność rozciągnięcia
plastra. Natomiast aby zmniejszyć stan zapalny
należy aplikować plaster nierozciągnięty, ale po
wcześniejszym naciągnięciu skóry [17, 18].
Cel pracy
Celem pracy jest omówienie filozofii kinesiota-
pingu oraz przedstawienie na podstawie dostęp-
nego piśmiennictwa zasad postępowania i uzy-
skanych wyników przez stosujących ją autorów.
Taping i kinesiotaping w rehabilitacji
Jedną z metod stosowanych w rehabilitacji jest
metoda tapingu. Polega ona na wykorzystaniu
sztywnej taśmy, która ma za zadanie ograniczyć
nadmierną ruchomość w stawie oraz wzmoc-
nić oklejane struktury. Jako taka jest stosowana
w medycynie sportowej i rehabilitacji [13, 15]. Od-
mianą tapingu jest tak zwany kinesiotaping. Me-
toda ta została opracowana i spopularyzowana
na początku lat osiemdziesiątych przez Japoń-
czyka dr. Kenzo Kase.
Oparta jest na filozofii, według której umożli-
wienie swobodnego zakresu ruchu przez wspo-
maganie układu mięśniowego może być pomocne
w procesie samoregeneracji. Zgodnie z tą ideą,
zastosowany elastyczny plaster ma pozwalać na
normalizację napięcia mięśniowego oraz korek-
cję nieprawidłowej pozycji powierzchni stawo-
wych. Zdaniem zwolenników, kinesiotaping, jako
metoda sensoryczna, ma pobudzać endogenny
system analgezji. Sugerują oni również istnienie
zależności między zmniejszaniem się bólu na
skutek plastrowania a efektem oddziaływania na
receptory skóry, tym samym na zmianę subiek-
tywnych odczuć pacjenta. Normalizacja napięcia
mięśniowego ma być możliwa dzięki poprawie
propriorecepcji. Ponadto uważa się, że opisywa-
na metoda ma wpływ na poprawę mikrokrążenia
oraz aktywację układu limfatycznego, a co za tym
idzie na szybsze gojenie i zmniejszenie obrzęków
[13, 14, 15, 16].
Materiałem wykorzystywanym do oklejania
jest plaster o specjalnej strukturze i elastyczności
130–140%. Plaster ten rozciąga się tylko na dłu-
gość. Jego ciężar i grubość zbliżone są do para-
metrów skóry, nie zawiera leków ani lateksu. Jest
odporny na działanie wody i umożliwia przepływ
powietrza dzięki falowemu utkaniu [13, 16].
Metoda ta polega na oklejaniu opisanym pla-
strem wybranych fragmentów ciała. Dzięki róż-
nym technikom aplikacji, plastry mogą wspoma-
gać mięsień bądź redukować jego wzmożone
napięcie. Mogą być aplikowane jako pojedynczy
Dyskusja
Jest bardzo niewiele prac naukowych po-
twierdzających działanie elastycznych plastrów
Kinesio Tape. P. Martin w swojej pracy stwierdził
pobudzający wpływ elastycznych plastrów na
mięśnie u dwójki dzieci z porażeniem mózgowym.
W celu poprawy zamykania jamy ustnej i zmniej-
szenia ślinienia zastosowano elastyczne plastry
do oklejenia mięśnia okrężnego ust. Terapia ta
odniosła pozytywne efekty. Co więcej u jednego
z dzieci zauważono również poprawę lateraliza-
cji języka, objawiającą się możliwością wymowy
głosek wargowych. W tej samej pracy opisano
również plastrowanie stawu skroniowo-żuchwo-
wego, dzięki czemu ograniczono hypermobilność
żuchwy po stronie plastrowanej, co pozwoliło na
bardziej symetryczne ruchy żuchwy [19]. Nato-
miast autorzy A. Yasukawa, P. Patel, C. Valete,
Ch. Sisung stwierdzili pozytywny wpływ plastrów
elastycznych na prace mięśni wśród badanych
dzieci z obniżoną siłą mięśniową. Przebadano 10
dziewczynek i 5 chłopców zakwalifikowanych do
intensywnego programu rehabilitacji w celu po-
prawy zdolności motorycznych kończyn górnych.
Badania przeprowadzono przed zastosowaniem
kinesiotapingu oraz w trakcie terapii z użyciem
plastrów. Autorzy zauważyli, że u badanych pa-
cjentów kinesiotaping efektywnie wspomógł le-
czenie czynności motorycznych i kontroli kończyn
górnych [20]. H. Murray natomiast opisał przypa-
dek, w którym po zastosowaniu kinesiotapingu
u pacjenta po rekonstrukcji przedniego więzadła
krzyżowego uda zwiększył się swobodny zakres
ruchów w badanym stawie [21]. Ten sam autor
podjął się badania wpływu kinesiotapingu na pro-
prioreceptory kostki. Ze swoich badań wyciągnął
wniosek, iż kinesiotaping poprawia propriorecep-
cję w stawie skokowym [22]. Natomiast T. Hal-
seth, J.W. McChesney, M. DeBeliso, R. Vaughn,
J. Lien nie potwierdzili wpływu propriorecepto-
rów na przywrócenie czucia w stawie po zasto-
sowaniu kinesiotapingu [13]. Zdaniem niektórych
autorów działanie wspomagające pracę mięśnia
70
PRACE POGLĄDOWE
DENTAL FORUM
/1/2009/XXXVII
 Metoda kinesiotapingu i jej zastosowanie w leczeniu zaburzeń narządu żucia – przegląd piśmiennictwa
tłumaczone jest również wpływem aplikacji pla-
stra na mechanoreceptory skóry [14]. Inni jednak
poddają w wątpliwość możliwości działania pla-
stra na mięsień poprzez aktywacje receptorów
skóry w zależności od kierunku jej pociągania
[18]. A. Słupik, M. Dwornik, D. Białoszewski, E.
Zych badali wpływ wspomagającej aplikacji kine-
siotapingu na potencjały EMG (elektromiograficz-
ne) przyśrodkowej głowy mięśnia czworogłowe-
go uda, rejestrowane przezskórnymi elektrodami.
Odnotowali oni znaczny wzrost aktywności bio-
elektrycznej mięśnia po 24 godzinach użytkowa-
nia plastra, który utrzymywał się jeszcze 48 godz.
[14]. Jednak badania przeprowadzone u zdro-
wych sportowców trenujących kickboxing nie
potwierdziły ich wpływu na siłę mięśniową ozna-
czaną dynamometrem izokinetycznym. Badania
przeprowadzone były przed aplikacją plastrów na
mięsień czworogłowy uda, zaraz po ich nałożeniu
oraz 12 godz. później [23]. W badaniach ocenia-
jących wpływ sztywnej taśmy na zmiany w obra-
zie w EMG mięśni uzyskane wyniki są niejedno-
znaczne. Zdaniem autorów rozbieżność może być
spowodowana zastosowaniem różnych procedur
badawczych [15, 24]. W badaniu przepływu krwi
w obwodowych naczyniach tapingowanych oko-
lic K. Kase, T. Hashimoto stwierdzili zwiększenie
cyrkulacji w porównaniu ze stanem początkowym
u chorych z przewlekłymi schorzeniami związa-
nymi z niewydolnością krążeniową. Zdaniem au-
torów plastry Kinesio Tape oddziaływują również
na układ limfatyczny. Ich działanie polega na tym,
iż plaster powoduje mikroskopijne uniesienie skó-
ry i pofałdowanie jej powierzchni [25].
Piśmiennictwo
[1] Kleinrok M.: Bólowe i bezbólowe objawy związane z za-
burzeniami czynności narządu układu ruchowego na-
rządu żucia oraz zasady rozpoznawania i leczenia tych
zaburzeń.
Terapia
, 2004; 10: 19-27.
[2] Baron S., Krasiński A.: Leczenie schorzeń stawów
skroniowo-żuchwowych w przypadku dyslokacji krąż-
ka i zmian zwyrodnieniowo-wytwórczych.
Prot. Stom.
,
2001; 11: 10-14.
[3] Kleinrok M.: Rola mięśni układu żucia w powstawaniu
zaburzeń czynności stawów skroniowo-żuchwowych.
Prot. Stom.
, 1970; 20, 4, 223.
[4] Sipilä K. et al.: Temporomandibular disorders, occlu-
sion and neck pain in subjects with facial pain: a case
– control study.
J. Craniomandibular Practise
, 2002; 20,
3, 158-164.
[5] Majewski S., Sós W., Stós W.: Wskazania i metody ćwi-
czeń stosowanych w leczeniu układu ruchowego na-
rządu żucia.
Stom. Klin.
, 1992; 13: 23-33.
[6] Mika T.: Fizykoterapia. PZWL, Warszawa 1996.
[7] Wałach A., Pihut M., Loster J.: Charakterystyka zabie-
gów fizjoterapeutycznych stosowanych w leczeniu pa-
cjentów zaburzeniami czynnościowymi narządu żucia.
Prot. Stom.
, 2006, 56, 4, 274-281.
[8] Frączak B., Biskup M., Ey-Chmielewska H.: Zastoso-
wanie jonoforezy hialuronidazowej u pacjentów w ob-
rębie twarzy utrudniającymi leczenie protetyczne.
Prot.
Stom.
, 1994, 44, 6, 311-314.
[9] Rakowski A.: Igłoterapia punktów spustowych jako
jedna z technik odruchowego oddziaływania w dys-
funkcjach narządu żucia.
Med. Manulana
, 2002; 6, 1-2,
15-31.
[10] Hong Cz., Hsueh T. C.: Difference in pain relief after tig-
ger point injections in myofacial pain patients with and
without fibromyalgia.
Arch. Phys. Med. Rehab.
, 1996;
77: 1161-1166.
[11] Domażał T.: Toksyna botulinowa w praktyce lekarskiej.
Wyd. Czelej, Lublin 2002.
[12] Lewit K.: Leczenie manualne zaburzeń czynności na-
rządu ruchu. PZWL, Warszawa 1984.
[13] Halseth T., McChesney J.W., DeBeliso M., Vaughn R.,
Lien J.: The effects of kinesio taping on proprioception
at the ankle.
J. of Sports Science and Medicine
, 2004;
3: 1-7.
[14] Słupik A., Dwornik M., Białoszewski D., Zych E.: Wpływ
aplikacji kinesiotapingu na aktywność bioelektrycz-
ną mięśnia obszernego przyśrodkowego. Doniesienie
wstępne.
Ortopedia Traumatologia Rehabilitacja
, 2007;
6, 6, 9, 644-651.
[15] Cools A.M., Witvrouw E.E., Danneels L.A., Cambier
D.C.: Does taping influence electromyographic muscle
activity in the scapular rotators in healthy shoulders?
Manual Therapy
, 2002; 7, 3, 154-162.
[16] Kase K., Tatsuyuki H., Tomoko O.: Development of
Kinesio tape. Kinesio Taping Perfect Manual.
Kinesio
Taping Association
, 1996; 6-10: 117-118.
[17] Brandon R., Paradiso L.: The use of Kinesio Tape in
patients diagnosed with Patellofemoral pain (PFP). [on-
line] 2005. [dostęp: 4 grudzień 2008]. Dostępny w In-
ternecie: http://www.kinesiotaping.com/patellofemoral-
pain-kt.php.
[18] Alexander C.M., McMullan M., Harrison P.J.: What is the
effect of taping along or across a muscle on motoneu-
rone excitability? A study using Triceps Surae.
Manual
Therapy
, 2008; 13: 57-62.
[19] Martin P.: Use of Kinesio Tape In Pediatrics to Improve
Oral Motor Control. 18th Annual Kinesio Taping Interna-
tional Symposium Review, Tokio, Japan 2003.
[20] Yasukawa A., Patel P., Valete C., Sisung Ch.: Pilot study:
investigating the effects of Kinesio Taping In acute pe-
diatric rehabilitation setting.
Am. J. Occup. Ther.
, 2006,
Jan-Feb; 60 (1): 104-110.
Podsumowanie
W dostępnych publikacjach zwraca uwagę co-
raz większa ilość doniesień mówiących o wzra-
stającej liczbie pacjentów z dolegliwościami
bólowymi układu ruchowego narządu żucia. Za-
biegi fizykoterapeutyczne stosuje się często jako
metody wspomagające podstawowe leczenie
protetyczne pacjentów. Wybór metody leczenia
fizykoterapeutycznego zależy od lekarza prowa-
dzącego. Zdaniem autorów kinesiotaping, sto-
sowany zamiast leków zwiotczających mięśnie
szkieletowe przy wzmożonym lub nadmiernym
skurczu oraz jako środek wspomagający walkę
ze stanem zapalnym, może okazać się pomocny.
Dzięki prostej i mało traumatycznej zasadzie apli-
kacji można uzyskać normalizację napięcia mię-
śniowego oraz prawidłową pozycję powierzchni
stawowych. Metoda szeroko stosowana w me-
dycynie sportowej i rehabilitacji może mieć także
zastosowanie we wspomagającym postępowaniu
terapeutycznym bólowych zaburzeń czynnościo-
wych narządu żucia.
DENTAL FORUM
/1/2009/XXXVII
PRACE POGLĄDOWE
71
 Halina Ey-Chmielewska, Bogumiła Frączak, Ewa Sobolewska, Dominika Polak-Majcher, Zbigniew Hamerlak, Joanna Serewa
[21] Murray H.: Effect of Kinesio Taping, Muscle Strength
and ROM after ACL Repair.
J. of Orthopedic and Sports
Physical Therapy
, 2000; 30: 1-5.
[22] Murray H.: The Effects of Kinesio Taping on Proprio-
ception In the Ankle and In the Knee.
Journal of Ortho-
pedic and Sports Physical Therapy
, 2001; 31: 1-6.
[23] Tieh-Cheng Fu., Wong A.M.K., Yu-Cheng Pei., Wu K.P.,
Shih-Wei Chou., Yin-Chou Lin.: Effect of Kinesio taping
on muscle strength in athletes – A pilot study.
J. of Sci-
ence and Medicine in Sport
, 2008; 11: 198-201.
[24] Kase K., Hashimoto T.: Changes in the Volume of the
Peripheral Blood Flow by using Kinesio Taping. [on-
line] 1997-1998. [dostęp: 12 grudzień 2008]. Dostępny
w Internecie: http://www.kinesiotaping.com/blood-flow-
-kt.php.
[25] Morin G.E., Tiberio D., Austin G.: The effect of upper
trapezius taping on electromyographic activity in the
upper and middle trapezius region.
J. of Sports Reha-
bilitation
, 1997; 6: 309-319.
Adres do korespondencji:
Katedra i Zakład Protetyki Stomatologicznej PAM
70-111 Szczecin, ul. Powstańców Wielkopolskich 72
tel./fax: 091 466-17-14; e-mail: eychmielewska@wp.pl
72
PRACE POGLĄDOWE
DENTAL FORUM
/1/2009/XXXVII
[ Pobierz całość w formacie PDF ]